Toplum İçin Bilgiler
1-“Hipertansiyon” ya da tansiyon yüksekliği nedir?
Tansiyon ya da kan basıncı, kalbin kanı pompalarken damar cidarında oluşturduğu basınçtır ve mm cıva (Hg) olarak ifade edilir. Bu basıncın istenilen değerlerin üzerinde olması durumu ise hipertansiyon olarak tanımlanır.
Kan basıncı sistolik (halk arasında büyük tansiyon) ya da kalbin kanı pompalarken oluşturduğu basınç ve diastolik (halk arasında küçük tansiyon) ya da kalbin kan pompalamaya ara verdiği dönemdeki basınç olarak iki farklı değerden oluşur. Normal kan basıncı değerleri sırasıyla sistolik için en çok 130 mm Hg, diastolik için ise en çok 85 mm Hg olmalıdır, bu değerler normal kan basıncı değerleridir. Sınırda normal değerler ise sistolik kan basıncı için 130-139 mm Hg, diastolik kan basıncı içi ise 85-89 mm Hg dır. Hipertansiyon sınırı ise sistolik kan basıncı için 140 mm Hg, diastolik kan basıncı için ise 90 mm Hg dır.
2-Hipertansiyon tedavi edilebilir mi?
Evet edilebilir. Ancak hipertansiyon tedavisi ömürboyudur, tedavide kullanılan ilaçlarla kan basıncı normal sınırlara düşer, ancak tedavi kesilirse kan basıncı yine eski değerlerine ulaşacaktır, bu nedenle tedaviye ara verilmemelidir, en az yılda bir kez doktora kontrole gidilmelidir.
Bazı özel durumlarda hipertansiyon bir böbrek hastalığına veya hormon artışına bağlı olabilir, bu durumlarda böbrek hastalığının veya hormonal bozukluğun tedavisi ile kan basıncı düzelebilir veya en azından daha az sayıda ilaçla daha rahat kontrol edilebilir hale gelebilir.
3-Hipertansiyonun ne gibi zararları vardır?
Hipertansiyon beyin kanaması ve felç, gözde görme kaybı, kalpte kalp yetmezliği ve kalp krizi, böbreklerde böbrek yetmezliği, bütün damarlarda da daralmalara neden olabilir. Kan basıncı değerleri normal sınırlarda tutulursa hipertansiyon hastaları bu sayılan hastalıklardan korunurlar.
4-Hipertansiyonda kullanılan ilaçlar alışkanlık yapar mı?
Hayır yapmaz, ancak yaş ilerledikçe azalan damar elastikiyeti nedeniyle kan basıncı kontrolü için alınan ilaç sayısı ya da dozu az gelebilir, bu durumda yeni ilaç eklenmesi veya kullanılan ilacın dozunun artırılması gerekebilir. Her ilaç grubunun kendine has bazı yan etkileri vardır, doktorunuza bu yan etkilerin neler olduğunu sorunuz.
5-Bir yakınımın da hipertansiyonu var benim kullandığım ilacı ona da verebilir miyim?
Hayır, kesinlikle böyle bir davranışta bulunmayınız, bulunanları da uyarınız. Sizin için uygun olan bir ilaç bir başkası için hayatı tehdit edebilecek boyutta zararlı olabilir, bu nedenle yakınınızın bir doktora başvurmasını öneriniz.
6-Hipertansiyon sık görülen bir hastalık mıdır?
Evet, toplumun %20’sinde hipertansiyon vardır, bu oran 45-54 yaş grubunda yaklaşık %40, 55-64 yaş grubunda ise yaklaşık %50’dir. Bu nedenle toplumun her yaş grubundan bireyler yılda en az bir kez tansiyonlarını kontrol ettirmelidirler.
7-Tedavide önerilen ilaçları ne zaman almalıyım?
Bu konuyu özellikle doktorunuza sorunuz, ancak genel olarak tansiyon ilaçları sabah kalkınca hemen alınır. Özel bazı durumlarda hastaların kan basıncı gece beklendiği şekilde gündüze kıyasla daha düşük olmayabilir, bu durumda doktorunuzun da önerisiyle ilaç(lar) akşam da alınabilir.
8-Kan basıncımı kendim ölçebilir miyim?
Evet ölçebilirsiniz, ancak kan basıncının nasıl ölçüleceği konusunda yeterli bilgiyi bir doktor veya eğitim programından öğrenmeye çalışınız. Elektronik bilek ve koldan kan basıncı alan aletler de kullanılabilir, ancak bu aletlerin güvenilirliğini anlamak amacı ile cıvalı bir tansiyon aleti ile alıanan değerlerle karşılaştırmasının yapılması uygun olur. En doğru sonuç veren alet cıvalı ölçüm cihazlarıdır.
9-Kan basıncımı ölçerken nelere dikkat etmeliyim?
Kan basıncı ölçülmeden önce en az 5 dakika dinlenmelisiniz, son yarım saat içinde kafeinli içecekler veya sigara içmemiş olmalısınız. Tansiyon aletiniz kolunuzun çevresini ve boyunu yeterli olarak sarmalıdır, dinleme cihazını (stetoskop) tansiyon aletinin manşonu altına sokmamalısınız.
10-Hipertansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar böbrek ve karaciğer bozukluğu yapar mı, cinsel fonksiyonları etkiler mi?
Her ilacın kendine özgü yan etkileri olabilir, sizin kullandığınız ilaçların yan etkileri konusundaki bilgileri de doktorunuza sorunuz, ancak genel olarak söylemek gerekirse, tedaviden elde edilecek fayda ilacın zararından daha fazladır, bu nedenledir ki hipertansiyon tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.