Meme Kanserli Hastalarda Antrasiklinler veya Trastuzumab Nedeniyle Sol Ventriküler Fonksiyon Bozukluğunu Önlemek için Beta-blokerler ve Renin-anjiyotensin Sistem İnhibitörü Kullanımının Sistematik Bir Derlemesi ve Meta-analizi

A systematic review and meta-analysis of beta-blockers and renin–angiotensin system inhibitors for preventing left ventricular dysfunction due to anthracyclines or trastuzumab in patients with breast cancer (Lewinter et al, European Heart Journal 2022)

Dr. Ayşe İrem Demirtola

Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Ankara Şehir Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi

Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türüdür. Cerrahi ve radyoterapinin yanı sıra, sistemik kemoterapi; antrasiklinler ve trastuzumab dahil immünoterapi, rezidüel tümör hücrelerini yok etmeye çalışmak için önerilmektedir. Ancak antrasiklinler ve trastuzumabın kalp fonksiyonu üzerinde olumsuz etkileri olduğu bilinmektedir.

Şimdiye kadar, meme kanseri hastalarında antrasiklinler ve trastuzumab tedavileriyle ilişkili kardiyotoksisitede sempatik sistem ve/veya renin-anjiyotensin sistemi blokajını değerlendiren çalışmalar bildirilmiştir. Bu makalede de önceden kalp yetersizliği (KY) olmayan hastalarda antrasiklin veya trastuzumab rejimleri sırasında anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörlerinin (ACEI), anjiyotensin reseptör blokerlerinin (ARB'ler) ve betablokerlerin (BB'lerin) sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu (LVEF) üzerindeki tedavi etkileri meta-analiz sonucunda bildirilmektedir.

Analizde PubMed, 'ACE inhibitörleri, anjiyotensin reseptör blokerleri, beta blokerler, antrasiklinler, trastuzumab ve meme kanseri' arama terimi ile sorgulandı. Embase ve CENTRAL ek randomize kontrollü çalışmalar (RKÇ) açısından araştırıldı. Dahil edilecek çalışmalarda, ACEI/ARBler veya BB'ler veya her ikisinin de plaseboyla karşılaştırması ve meme kanseri tedavisinden önce ve sonra yüzde (%) olarak ekokardiyografi, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya MUGA taraması ile LVEF hakkında bilgi içermesi kriterleri arandı. Randomize olmayan çalışmalar ve önceki KY tanılı hastaları dahil eden çalışmalar analizden hariç tutuldu. Birincil sonlanım, trastuzumab veya antrasiklin tedavileri sırasında BB'lerin ve ACEI/ARB'lerin LVEF üzerindeki belirgin etkileri, ikincil sonlanım, antrasiklin ve trastuzumab tedavileri sırasında BB'lerin veya ACEI/ARB'lerin LVEF üzerindeki etki olarak belirlendi.

PubMed, Embase ve CENTRAL'de yapılan ön araştırmada toplam 237 çalışma bulundu. Bunlar arasında toplam dokuzu dahil edilme kriterlerini karşıladı. Analize toplam 1362 hasta dahil edildi ve hepsi kadındı. Çalışmalar arasında ortalama yaş 40,8 ile 53,6 arasında değişiyordu. Genel olarak, RKÇ popülasyonlarında, dışlama kriterlerinin bir parçası olduğundan, önceden kardiyovasküler hastalık yoktu. Başlangıç LVEF ortalamaları %59,5 ile %66,0 arasında değişiyordu. Toplam üç çalışmada trastuzumab ile, altı çalışma antrasiklin ile KY tedavilerinin önleyici etkisi incelendi. Kemoterapinin süresi 63 ila 365 gün arasında değişiyordu. Bunlara ek olarak hastaların %0 ila %65,1'i ameliyat sonrası tedavilerinin bir parçası olarak radyoterapi aldılar ve bir çalışma dışında tüm hastalara trastuzumab veya antrasiklinlere ek olarak başka biyolojik ve kemoterapötik ajanlar da verildi.

Eşzamanlı antrasiklin veya trastuzumab tedavisinden bağımsız olarak ACEI/ARB tedavisi, plaseboya kıyasla anlamlı olmayan bir şekilde daha yüksek LVEF ile sonuçlandı (MD: 1,5; %95 GA: –0,6–3,7; P = 0,11; I2 = %52) Buna karşılık, BB tedavisi LVEF'yi plaseboya kıyasla önemli ölçüde daha iyi korudu (MD: 2,4; %95 GA: 0,3–4,5; P = 0,033; I2 = %82). İkincil sonuç olarak, ACEI/ARB veya BB tedavisi, antrasiklin tedavisi sırasında anlamlı olmasa da, plaseboya kıyasla LVEF'yi korudu (MD: 1,9; %95 GA: –0,5 ila 4,2; P=0,096; I2 = %77). Ayrıca, trastuzumab tedavisi sırasında, plaseboya kıyasla ACEI/ARB'ler veya BB'ler (MD: 2,3, %95 GA: 0,0–4,6; P = 0,047; I2 = %72) ile LVEF'nin korunduğunu ortaya kondu.

Dokuz RKÇ'dan oluşan meta-analiz, antrasiklinler ve trastuzumab ile meme kanseri tedavileri sırasında plaseboya kıyasla ACEI/ARB'lerin ve BB'lerin LVEF üzerinde koruyucu bir etkisi olduğunu göstermiştir. Meme kanseri tedavisi gören hastalarda trastuzumab ve antrasiklin tedavisi sırasında ACEI/ARB'lerin veya BB'lerin reçete edilmesi faydalı görünmektedir.