Antrasiklinle Tedavi Edilen Kanserli Hastalarda Sodyum-Glikoz Kotransporter 2 İnhibitörlerinin Kardiyovasküler Sonuçlarla İlişkisi

The Association of Sodium-Glucose Cotransporter 2 Inhibitors With Cardiovascular Outcomes in Anthracycline-Treated Patients With Cancer (Abdel-Qadir et al, J Am Coll Cardiol Cardio Onc 2023)

Dr. Ayşe İrem Demirtola

Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Ankara Şehir Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi

Antrasiklinler çeşitli maligniteler için önemli kemoterapötik ajanlardır ancak kalp yetersizliği (KY) riskini artırıdığı bilinmektedir. Sodyum glikoz kotransporter 2 inhibitörleri (SGLT2), tip 2 diyabetli yetişkinlerde kardiyovasküler hastalığı, KY'li kişilerde olumsuz sonuçları azaltır ve kronik böbrek hastalığı olan kişilerde böbrek fonksiyonunu korur. Son yıllarda yapılan çalışmalar SGLT2'in antrasiklinle ilişkili kardiyotoksisite riskini azaltabileceği hipotezini gündeme getirmiştir. Ayrıca SGLT2'lerin kansere özgü sonuçları iyileştirebilecek antitümör özelliklere sahip olduğu da öne sürülmüştür. Bununla birlikte kemoterapi gören kanser hastalarında, gastrointestinal yan etki potansiyeli, oral alımın azalması ve sıvı bozuklukları göz önüne alındığında, SGLT2i ile ilişkili ketoasidoz açısından yüksek risk akla gelmektedir. Bu veriler ışığında bu çalışmada SGLT2i ile tedavi edilen antrasiklin altındaki kanser hastalarının KY gelişimi, mortalite oranı ile diyabetle ilişkili olumsuz sonuçlarının değerlendirilmesi planlanmıştır.

Çalışmada 1 Ocak 2016 ile 31 Aralık 2019 tarihleri arasında kanser teşhisi konulduktan sonraki 1 yıl içinde antrasiklin ile tedavi edilen; diyabet için tedavi alan, daha önce KY olmayan, 65 yaş üstü 933 hasta incelendi. SGLT2'nin birincil önlemedeki rolüne odaklanmak için yatarak veya ayakta tedavide KY tanısı alan hastalar hariç tutuldu. Çalışmada KY tanısıyla hospitalizasyon, hastane içinde veya dışında yeni bir KY tanısı alma ve taburcu teşhis alanlarından herhangi birinde kardiyovasküler hastalığı içeren hastaneye yatış olmak üzere üç sonlanım belirlendi.

Çalışmada en çok kullanılan antrasiklin doksorubisin (n = 723, %77,5) olup bunu epirubisin (n = 131, %14,0) izledi. SGLT almayan hastalarla karşılaştırıldığında, SGLT2i ile tedavi edilen hastalar daha gençti, daha yeni kanser teşhisleri vardı, daha sık meme kanseri görülüyordu, daha uzun diyabet süresi vardı, daha yüksek HbA1c seviyeleri, daha yüksek eGFR ve daha sık statin kullanımı mevcuttu.

Ortalama 1,6 yıllık takip süresi boyunca (Q1-Q3: 0,8-2,9 yıl) çalışma kohortunda 269 ölüm (%28,8) meydana geldi. 2018'den önce ölüm nedeni belirlenebilen 168 ölüm vardı; bunların 137'si (%81,5) maligniteye ve 8'i (%4,8) KVH'ya atfedildi. Takipte KY nedenli 31 (%3,3) hastaneye yatış, (SGLT2i grubunda 0), 93 (%10) yeni KY tanısı (6'sı SGLT2i grubunda), ve KVH ile 74 (%7,9) hastaneye yatış (SGLT2i grubunda <6) görüldü. HF hastaneye yatış oranları, SGLT2i ile tedavi edilen kişilerde 100 kişi-yılı başına 0 ve kontrollerde 100 kişi-yılı başına 2,1 (1,4-2,9) idi. Herhangi bir KY tanısı için oranlar, SGLT2i ile tedavi edilen kişilerde 100 kişi-yıl başına 3,9 (1,8-8,8) ve kontrollerde 100 kişi-yıl başına 6,1 (4,9-7,5) idi. Herhangi bir tanı alanında hastane içi KY tanısı oranı, SGLT2i ile tedavi edilen bireylerde 100 kişi-yılı başına 1,3 (0,3-5,2), kontrollerde ise 100 kişi-yılı başına 3,7 (2,8-0,8) idi ve herhangi bir KVH tanısının oranı SGLT2i ile tedavi edilen grupta 100 kişi-yılı başına 1,9 (0,6-6,0) ve kontrollerde 100 kişi-yılı başına 4,9 (3,8-6,1) idi. Ölüm oranı, SGLT2i ile tedavi edilen kişilerde 100 kişi-yıl başına 8,9 (5,3-15,1) ve kontrollerde 100 kişi-yıl başına 16,6 (14,7-18,8) idi.

Sonuç olarak; popülasyona dayalı bu kohort çalışması, SGLT2 inhibitörlerinin antrasiklin içeren kemoterapi alan hastalarda KY riskini azaltabileceği hipotezini desteklemektedir.

SGLT2 inibitörü ve kemoterapiye eş zamanlı maruz kalmak, hasta güvenliği açısından anlamlı sonuç yaratmamıştır. Ancak SGLT2i kullanımıyla ilişkili istatistiksel olarak anlamlı olmayan daha düşük bir ölüm oranı gözlemlenmiştir.